"कर्मन्" meaning in All languages combined

See कर्मन् on Wiktionary

Noun [สันสกฤต]

Etymology: เป็นนามตัวแทน (นามใช้แทนบุคคลหรือสิ่งของอันกระทำกริยานั้น) ตามที่ปรากฏในอุณาทิสูตร 4, 144 ประกอบจากธาตุกริยา कृ (กฺฤ, “ทำ, กระทำ, แสดง เป็นต้น”) + -मन् (-มนฺ) ซึ่งมีรากจากภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *kʷer- (“ทำ”)
  1. การทำ, การกระทำ, การแสดง
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-mNKE-QBW Categories (other): ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้
  2. หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-JwlyiF~9
  3. หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้
    บุคคลที่กระทำกิจนั้น
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-BYluS0MK Categories (other): ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้
  4. หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้
    บุคคลหรือสิ่งซึ่งถูกกระทำด้วยกิจนั้น
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-GJsyWgE9 Categories (other): ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้
  5. หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้
    ชี้เฉพาะเจาะจงในการกระทำนั้น (ปรากฏใน ศตปถ พราหมณะ, มนูธรรมศาสตร์, ภรฺตฺฤหริ เป็นต้น)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-CR480Lf2 Categories (other): ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้
  6. พิธีกรรมทางศาสนา (ดังเช่น การสังเวย การบวงสรวง เป็นต้น) (ปรากฏใน ฤคเวท, อาถรรพเวท, วาชสเนยิสังหิตา, รฆุวังศ เป็นต้น)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-~JID78Sj
  7. การทำงาน, กิจกรรม (ตรงข้ามกับการพัก, प्रशान्ति (ปฺรศานฺติ)) (ปรากฏใน หิโตปเทศห์, ฤคเวทปราติศาขยะ เป็นต้น)
  8. การรักษาด้วยยา, การรักษาทางแพทย์ (ปรากฏใน ชานัคยา)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-A1DmtUdW
  9. การกระทำประกอบด้วยการเคลื่อนไหว ตามปรัชญานยายะอยู่ในลำดับที่สามจากทั้งหมดเจ็ดอย่าง ซึ่งการเคลื่อนไหวดังกล่าวแบ่งออกเป็น 5 อย่าง ได้แก่ उत्क्षेपण (อุตฺกฺเษปณ), अवक्षेपण (อวกฺเษปณ), आकुञ्चन (อากุญฺจน), प्रसारण (ปฺรสารณ) และ गमन (คมน) (ปรากฏใน ภาษาปริจฺเฉท, ตรฺกสังคฺรห)
  10. การคำนวณ (ปรากฏใน สูรฺยสิทฺธานฺต)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-uWOUYR7C
  11. ผล, ผลลัพธ์, ผลผลิต, ผลกระทบ (ปรากฏใน มนูธรรมศาสตร์, สุศฺรุต 98)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-X~pG5liQ
  12. อวัยวะรับความรู้สึกหรือใช้เคลื่อนไหว (ปรากฏใน ศตปถ พราหมณะ)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-v-mYCYsa Categories (other): ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้
  13. กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ "ประธาน" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่
  14. กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ "ประธาน" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่
    निर्वर्त्य (นิรฺวรฺตฺย) กับสิ่งที่มีขึ้นหรือเกิดใหม่
  15. กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ "ประธาน" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่
    विकार्य (วิการฺย) กับสิ่งที่เปลี่ยนเป็นสารและรูปอื่นหรือเปลี่ยนเฉพาะรูป
  16. กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ "ประธาน" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่
    प्राप्य (ปฺราปฺย) เมื่อบรรลุสิ่งที่ปรารถนา
  17. กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ "ประธาน" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่
    अनीप्सित (อนีปฺสิต) เมื่อละทิ้งสิ่งที่ไม่ปรารถนา
  18. กรรม; การกระทำในอดีตซึ่งส่งผลมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้, ชะตา (ดังเช่นผลจากการกระทำในชาติที่แล้ว) (ปรากฏใน ปัญจตันตระ, หิโตปเทศห์, วรรณกรรมพุทธศาสนา)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-aPmtyrIP Categories (other): ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้
  19. จักรราศีที่สิบทางจันทรคติ (ปรากฏใน พฺฤหัตสังหิตาของวราหะมิหิระ เป็นต้น)
    Sense id: th-कर्मन्-sa-noun-i~0Ffoc-
The following are not (yet) sense-disambiguated
{
  "categories": [
    {
      "kind": "other",
      "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่เติมปัจจัย -मन्",
      "parents": [],
      "source": "w"
    },
    {
      "kind": "other",
      "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่เป็นของราก कृ",
      "parents": [],
      "source": "w"
    }
  ],
  "etymology_text": "เป็นนามตัวแทน (นามใช้แทนบุคคลหรือสิ่งของอันกระทำกริยานั้น) ตามที่ปรากฏในอุณาทิสูตร 4, 144 ประกอบจากธาตุกริยา कृ (กฺฤ, “ทำ, กระทำ, แสดง เป็นต้น”) + -मन् (-มนฺ) ซึ่งมีรากจากภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *kʷer- (“ทำ”)",
  "lang": "สันสกฤต",
  "lang_code": "sa",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "คำนาม",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "ตวํ โน อคฺเน สนเย ธนานาํ ยศสํ การุํ กรฺณุหิ สตวานะ |\nรธฺยาม กรฺมาปสา นเวน เทไวรฺทฺยาวาปฺรฺถิวี ปราวตํ นะ ||",
          "text": "तवं नो अग्ने सनये धनानां यशसं कारुं कर्णुहि सतवानः |\nरध्याम कर्मापसा नवेन देवैर्द्यावाप्र्थिवी परावतं नः ||",
          "translation": "(ต้องการแปลไทย) O Agni, highly lauded, make our singer famous that he may win us store of riches:\nMay we improve the rite with new performance. O Earth and Heaven, with all the Gods, protect us."
        }
      ],
      "glosses": [
        "การทำ, การกระทำ, การแสดง"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-mNKE-QBW"
    },
    {
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-JwlyiF~9"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "วณิกฺกรฺมนฺ",
          "text": "वणिक्कर्मन्",
          "translation": "ธุระของพ่อค้า, งานของพ่อค้า (การค้าขาย)"
        },
        {
          "roman": "ราชกรฺมนฺ",
          "text": "राजकर्मन्",
          "translation": "กิจของพระราชา"
        }
      ],
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้",
        "บุคคลที่กระทำกิจนั้น"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-BYluS0MK"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "ปศุกรฺมนฺ",
          "text": "पशुकर्मन्",
          "translation": "การถวายเครื่องสังเวย"
        }
      ],
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้",
        "บุคคลหรือสิ่งซึ่งถูกกระทำด้วยกิจนั้น"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-GJsyWgE9"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "เศารฺยกรฺมนฺ",
          "text": "शौर्यकर्मन्",
          "translation": "การกระทำที่กล้าหาญ"
        },
        {
          "roman": "ปฺรีติกรฺมนฺ",
          "text": "प्रीतिकर्मन्",
          "translation": "การกระทำที่เป็นมิตรหรือด้วยความรัก"
        }
      ],
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้",
        "ชี้เฉพาะเจาะจงในการกระทำนั้น (ปรากฏใน ศตปถ พราหมณะ, มนูธรรมศาสตร์, ภรฺตฺฤหริ เป็นต้น)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-CR480Lf2"
    },
    {
      "glosses": [
        "พิธีกรรมทางศาสนา (ดังเช่น การสังเวย การบวงสรวง เป็นต้น) (ปรากฏใน ฤคเวท, อาถรรพเวท, วาชสเนยิสังหิตา, รฆุวังศ เป็นต้น)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-~JID78Sj"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "glosses": [
        "การทำงาน, กิจกรรม (ตรงข้ามกับการพัก, प्रशान्ति (ปฺรศานฺติ)) (ปรากฏใน หิโตปเทศห์, ฤคเวทปราติศาขยะ เป็นต้น)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-q3sb9s5O"
    },
    {
      "glosses": [
        "การรักษาด้วยยา, การรักษาทางแพทย์ (ปรากฏใน ชานัคยา)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-A1DmtUdW"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "glosses": [
        "การกระทำประกอบด้วยการเคลื่อนไหว ตามปรัชญานยายะอยู่ในลำดับที่สามจากทั้งหมดเจ็ดอย่าง ซึ่งการเคลื่อนไหวดังกล่าวแบ่งออกเป็น 5 อย่าง ได้แก่ उत्क्षेपण (อุตฺกฺเษปณ), अवक्षेपण (อวกฺเษปณ), आकुञ्चन (อากุญฺจน), प्रसारण (ปฺรสารณ) และ गमन (คมน) (ปรากฏใน ภาษาปริจฺเฉท, ตรฺกสังคฺรห)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-6al1oLZb"
    },
    {
      "glosses": [
        "การคำนวณ (ปรากฏใน สูรฺยสิทฺธานฺต)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-uWOUYR7C"
    },
    {
      "glosses": [
        "ผล, ผลลัพธ์, ผลผลิต, ผลกระทบ (ปรากฏใน มนูธรรมศาสตร์, สุศฺรุต 98)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-X~pG5liQ"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กรฺเมนฺทฺริย",
          "text": "कर्मेन्द्रिय",
          "translation": "อวัยวะรับความรู้สึก"
        }
      ],
      "glosses": [
        "อวัยวะรับความรู้สึกหรือใช้เคลื่อนไหว (ปรากฏใน ศตปถ พราหมณะ)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-v-mYCYsa"
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "langcode": "sa",
          "name": "ไวยากรณ์",
          "orig": "sa:ไวยากรณ์",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-t0WR0~L0",
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "langcode": "sa",
          "name": "ไวยากรณ์",
          "orig": "sa:ไวยากรณ์",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กฏํ กโรติ",
          "text": "कटं करोति",
          "translation": "เขาทำเสื่อ"
        },
        {
          "roman": "ปุตฺรํ ปฺรสูเต",
          "text": "पुत्रं प्रसूते",
          "translation": "หล่อนให้กำเนิดบุตร"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "निर्वर्त्य (นิรฺวรฺตฺย) กับสิ่งที่มีขึ้นหรือเกิดใหม่"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-YMAuj3IB",
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "langcode": "sa",
          "name": "ไวยากรณ์",
          "orig": "sa:ไวยากรณ์",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กาษฺฐํ ภสฺม กโรติ",
          "text": "काष्ठं भस्म करोति",
          "translation": "เขาทำเชื้อไฟให้เป็นเถ้า"
        },
        {
          "roman": "สุวรฺณํ กุณฺฑลํ กโรติ",
          "text": "सुवर्णं कुण्डलं करोति",
          "translation": "เขาทำทองให้เป็นต่างหู"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "विकार्य (วิการฺย) กับสิ่งที่เปลี่ยนเป็นสารและรูปอื่นหรือเปลี่ยนเฉพาะรูป"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-xoPa5y~4",
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "langcode": "sa",
          "name": "ไวยากรณ์",
          "orig": "sa:ไวยากรณ์",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "คฺรามํ คจฺจฺหติ",
          "text": "ग्रामं गच्च्हति",
          "translation": "เขาไปยังหมู่บ้าน"
        },
        {
          "roman": "จนฺทฺรํ ปศฺยติ",
          "text": "चन्द्रं पश्यति",
          "translation": "เขามองดวงจันทร์"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "प्राप्य (ปฺราปฺย) เมื่อบรรลุสิ่งที่ปรารถนา"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-S27VA6zn",
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "langcode": "sa",
          "name": "ไวยากรณ์",
          "orig": "sa:ไวยากรณ์",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
          "parents": [],
          "source": "w"
        },
        {
          "kind": "other",
          "name": "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "ปาปํ ตฺยชติ",
          "text": "पापं त्यजति",
          "translation": "เขาละทิ้งความชั่ว"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "अनीप्सित (อนีปฺสิต) เมื่อละทิ้งสิ่งที่ไม่ปรารถนา"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-3lffxc61",
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        {
          "kind": "other",
          "name": "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
          "parents": [],
          "source": "w"
        }
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กรฺมปาก",
          "text": "कर्मपाक",
          "translation": "ผลแห่งการกระทำอันทำไว้แต่อดีต"
        },
        {
          "roman": "กรฺมวิปาก",
          "text": "कर्मविपाक",
          "translation": "กรรมวิบาก, ผลแห่งกรรมดีกรรมชั่วอันทำไว้แต่อดีต"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรม; การกระทำในอดีตซึ่งส่งผลมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้, ชะตา (ดังเช่นผลจากการกระทำในชาติที่แล้ว) (ปรากฏใน ปัญจตันตระ, หิโตปเทศห์, วรรณกรรมพุทธศาสนา)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-aPmtyrIP"
    },
    {
      "glosses": [
        "จักรราศีที่สิบทางจันทรคติ (ปรากฏใน พฺฤหัตสังหิตาของวราหะมิหิระ เป็นต้น)"
      ],
      "id": "th-कर्मन्-sa-noun-i~0Ffoc-"
    }
  ],
  "word": "कर्मन्"
}
{
  "categories": [
    "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่เติมปัจจัย -मन्",
    "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่เป็นของราก कृ"
  ],
  "etymology_text": "เป็นนามตัวแทน (นามใช้แทนบุคคลหรือสิ่งของอันกระทำกริยานั้น) ตามที่ปรากฏในอุณาทิสูตร 4, 144 ประกอบจากธาตุกริยา कृ (กฺฤ, “ทำ, กระทำ, แสดง เป็นต้น”) + -मन् (-มนฺ) ซึ่งมีรากจากภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *kʷer- (“ทำ”)",
  "lang": "สันสกฤต",
  "lang_code": "sa",
  "pos": "noun",
  "pos_title": "คำนาม",
  "senses": [
    {
      "categories": [
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "ตวํ โน อคฺเน สนเย ธนานาํ ยศสํ การุํ กรฺณุหิ สตวานะ |\nรธฺยาม กรฺมาปสา นเวน เทไวรฺทฺยาวาปฺรฺถิวี ปราวตํ นะ ||",
          "text": "तवं नो अग्ने सनये धनानां यशसं कारुं कर्णुहि सतवानः |\nरध्याम कर्मापसा नवेन देवैर्द्यावाप्र्थिवी परावतं नः ||",
          "translation": "(ต้องการแปลไทย) O Agni, highly lauded, make our singer famous that he may win us store of riches:\nMay we improve the rite with new performance. O Earth and Heaven, with all the Gods, protect us."
        }
      ],
      "glosses": [
        "การทำ, การกระทำ, การแสดง"
      ]
    },
    {
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "วณิกฺกรฺมนฺ",
          "text": "वणिक्कर्मन्",
          "translation": "ธุระของพ่อค้า, งานของพ่อค้า (การค้าขาย)"
        },
        {
          "roman": "ราชกรฺมนฺ",
          "text": "राजकर्मन्",
          "translation": "กิจของพระราชา"
        }
      ],
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้",
        "บุคคลที่กระทำกิจนั้น"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "ปศุกรฺมนฺ",
          "text": "पशुकर्मन्",
          "translation": "การถวายเครื่องสังเวย"
        }
      ],
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้",
        "บุคคลหรือสิ่งซึ่งถูกกระทำด้วยกิจนั้น"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "เศารฺยกรฺมนฺ",
          "text": "शौर्यकर्मन्",
          "translation": "การกระทำที่กล้าหาญ"
        },
        {
          "roman": "ปฺรีติกรฺมนฺ",
          "text": "प्रीतिकर्मन्",
          "translation": "การกระทำที่เป็นมิตรหรือด้วยความรัก"
        }
      ],
      "glosses": [
        "หน้าที่, ตำแหน่ง, อาชีพ, ธุระ, กิจ; ปกติใช้ต่อท้ายคำดังนี้",
        "ชี้เฉพาะเจาะจงในการกระทำนั้น (ปรากฏใน ศตปถ พราหมณะ, มนูธรรมศาสตร์, ภรฺตฺฤหริ เป็นต้น)"
      ]
    },
    {
      "glosses": [
        "พิธีกรรมทางศาสนา (ดังเช่น การสังเวย การบวงสรวง เป็นต้น) (ปรากฏใน ฤคเวท, อาถรรพเวท, วาชสเนยิสังหิตา, รฆุวังศ เป็นต้น)"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m"
      ],
      "glosses": [
        "การทำงาน, กิจกรรม (ตรงข้ามกับการพัก, प्रशान्ति (ปฺรศานฺติ)) (ปรากฏใน หิโตปเทศห์, ฤคเวทปราติศาขยะ เป็นต้น)"
      ]
    },
    {
      "glosses": [
        "การรักษาด้วยยา, การรักษาทางแพทย์ (ปรากฏใน ชานัคยา)"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m"
      ],
      "glosses": [
        "การกระทำประกอบด้วยการเคลื่อนไหว ตามปรัชญานยายะอยู่ในลำดับที่สามจากทั้งหมดเจ็ดอย่าง ซึ่งการเคลื่อนไหวดังกล่าวแบ่งออกเป็น 5 อย่าง ได้แก่ उत्क्षेपण (อุตฺกฺเษปณ), अवक्षेपण (อวกฺเษปณ), आकुञ्चन (อากุญฺจน), प्रसारण (ปฺรสารณ) และ गमन (คมน) (ปรากฏใน ภาษาปริจฺเฉท, ตรฺกสังคฺรห)"
      ]
    },
    {
      "glosses": [
        "การคำนวณ (ปรากฏใน สูรฺยสิทฺธานฺต)"
      ]
    },
    {
      "glosses": [
        "ผล, ผลลัพธ์, ผลผลิต, ผลกระทบ (ปรากฏใน มนูธรรมศาสตร์, สุศฺรุต 98)"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กรฺเมนฺทฺริย",
          "text": "कर्मेन्द्रिय",
          "translation": "อวัยวะรับความรู้สึก"
        }
      ],
      "glosses": [
        "อวัยวะรับความรู้สึกหรือใช้เคลื่อนไหว (ปรากฏใน ศตปถ พราหมณะ)"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "sa:ไวยากรณ์",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m"
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่"
      ],
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "sa:ไวยากรณ์",
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กฏํ กโรติ",
          "text": "कटं करोति",
          "translation": "เขาทำเสื่อ"
        },
        {
          "roman": "ปุตฺรํ ปฺรสูเต",
          "text": "पुत्रं प्रसूते",
          "translation": "หล่อนให้กำเนิดบุตร"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "निर्वर्त्य (นิรฺวรฺตฺย) กับสิ่งที่มีขึ้นหรือเกิดใหม่"
      ],
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "sa:ไวยากรณ์",
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กาษฺฐํ ภสฺม กโรติ",
          "text": "काष्ठं भस्म करोति",
          "translation": "เขาทำเชื้อไฟให้เป็นเถ้า"
        },
        {
          "roman": "สุวรฺณํ กุณฺฑลํ กโรติ",
          "text": "सुवर्णं कुण्डलं करोति",
          "translation": "เขาทำทองให้เป็นต่างหู"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "विकार्य (วิการฺย) กับสิ่งที่เปลี่ยนเป็นสารและรูปอื่นหรือเปลี่ยนเฉพาะรูป"
      ],
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "sa:ไวยากรณ์",
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "คฺรามํ คจฺจฺหติ",
          "text": "ग्रामं गच्च्हति",
          "translation": "เขาไปยังหมู่บ้าน"
        },
        {
          "roman": "จนฺทฺรํ ปศฺยติ",
          "text": "चन्द्रं पश्यति",
          "translation": "เขามองดวงจันทร์"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "प्राप्य (ปฺราปฺย) เมื่อบรรลุสิ่งที่ปรารถนา"
      ],
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "sa:ไวยากรณ์",
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต",
        "หน้าที่มีลิงก์แดงภาษาสันสกฤต/m"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "ปาปํ ตฺยชติ",
          "text": "पापं त्यजति",
          "translation": "เขาละทิ้งความชั่ว"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรมซึ่งอยู่ในตำแหน่งกรรมการก (ในประโยคกรรตุวาจก) หรือตำแหน่งกรรตุการก (ในประโยคกรรมวาจก) หรือตำแหน่งสัมพันธการก (เมื่อเชื่อมกับนามอื่น); ตรงข้ามกับ \"ประธาน\" कर्तृ (กรฺตฺฤ) (ปรากฏใน ปาณินิ 1-4, 49 เป็นต้นไป) ซึ่งแบ่งเป็น 4 ประเภท (กรรมเน้นตัวหนา) ได้แก่",
        "अनीप्सित (อนีปฺสิต) เมื่อละทิ้งสิ่งที่ไม่ปรารถนา"
      ],
      "topics": [
        "grammar",
        "linguistics"
      ]
    },
    {
      "categories": [
        "ศัพท์ภาษาสันสกฤตที่มีตัวอย่างการใช้"
      ],
      "examples": [
        {
          "roman": "กรฺมปาก",
          "text": "कर्मपाक",
          "translation": "ผลแห่งการกระทำอันทำไว้แต่อดีต"
        },
        {
          "roman": "กรฺมวิปาก",
          "text": "कर्मविपाक",
          "translation": "กรรมวิบาก, ผลแห่งกรรมดีกรรมชั่วอันทำไว้แต่อดีต"
        }
      ],
      "glosses": [
        "กรรม; การกระทำในอดีตซึ่งส่งผลมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้, ชะตา (ดังเช่นผลจากการกระทำในชาติที่แล้ว) (ปรากฏใน ปัญจตันตระ, หิโตปเทศห์, วรรณกรรมพุทธศาสนา)"
      ]
    },
    {
      "glosses": [
        "จักรราศีที่สิบทางจันทรคติ (ปรากฏใน พฺฤหัตสังหิตาของวราหะมิหิระ เป็นต้น)"
      ]
    }
  ],
  "word": "कर्मन्"
}

Download raw JSONL data for कर्मन् meaning in All languages combined (15.1kB)


This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-02-22 from the thwiktionary dump dated 2025-02-21 using wiktextract (9e2b7d3 and f2e72e5). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.

If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.